Ortak Velayet Nedir?

Çocuklar üzerindeki velayet hakkının anne ve baba tarafından birlikte kullanılmasına ortak velayet denilmekte ve çocukla ilgili tüm kararlarda anne baba ortak hareket etmektedirler. Ortak velayet evlilik birliği içinde geçerli olup evliliğin sonlandırılması durumunda geçerli olup olmayacağı halen günümüzde tartışma konusu olmaya devam eden bir konudur. Eğer belli şartlar oluşursa mahkeme kararı sonucu olarak ortak velayet hükmü verilmesi de muhtemeldir. Elbette, burada dikkat edilmesi gereken bir durum vardır ki, o da, çocukların menfaatinin gözetilmesidir. Evliliğin devam etmesi süresince ortak velayet geçerli olur. Velayetle ilgili yasal düzenleme 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 335/1. Maddesinde yer almaktadır.

Ortak Velayet İçin Gereken Şartlar Neler Olmalıdır? 

Çoğunlukla mahkemeler ortak velayet kararı alsa da, birincil koşulun çocukların yüksek menfaatinin gözetilmesi olduğu bilinmelidir. Hukuki bir tanımlama olan velayet, çok küçük yaşta olan çocukların ya da kısıtlı ergin çocukların tüm bakım ihtiyaçlarının giderilmesi, yetiştirilmesi ve gözetilmesi, çocukların maddi ve manevi varlıklarının korunması ve iyileştirilmesi gibi konularda söz konusu olur. Ortak velayete hükmedilirse eğer, ardından çocuğun tüm bakımı, eğitimi, sağlık ve tedavileri ile yurt dışı seyahatleri gibi durumlarda her iki ebeveynin ortak bir karar vermesi gereklidir. Ayrıca, ortak velayet durumunda çocuğun kiminle kalacağına da karar verilmesi gerekiyor.  Ortak velayet kavramı ile çocuğun her ikisinde kalacağı anlaşılmamalıdır.

Ortak Velayet ve Nafaka Durumu

Ortak nafaka hükmedilmesi durumunda çocuğun kiminle kalacağı mutlaka belirlenmeli demiştik. Ancak, diğer tarafla hangi günler görüşeceği de belirlenmeli ve böylece çocukların da kafası karışmamalıdır. Aynı zamanda, en önemli noktalardan biri daha nafaka durumudur. Nafakayı hangi tarafın ödeyeceği de kararlaştırılmalıdır. Ayrıca, ortak velayet olması nafaka durumunu ortadan kaldırmaz. Aslen, bakılırsa, Türkiye’de kanun hükümlerinde açık bir şekilde velayet ve ortak velayet konularında bir hüküm bulunmuyor ve milletler arası hükümler de geçerli olduğu için çocukların haklarını korumak anlamında kanun hükmünde sayılıyorlar.

Boşanma Davası Sonrasında Velayet Davaları

Boşanmanın ardından tarafların çocukları bulunuyorsa her daim velayet davası açmaları mümkündür. Çünkü boşanma davası görülürken velayetle ilgili bir karar çıkmayabilir. Ortak velayet davası da açılabileceği gibi aynı zamanda nafaka konusunda da taraflar mahkemeye başvurabiliyor. Mahkeme ayrılık ve boşanma konularında karar verirken mümkün olduğunca anne ve babayı ya da vesayet altında ise çocuğun vasisini dinler ve karara sonra varmaktadır. Velayetin kullanılması halinde çocuk kendisine verilmeyen eş çocuğunun her türlü bakım ve eğitim masraflarına imkânları dâhilinde katılmak durumundadır. Evliliğin bitirilmesi ile mahkeme çocuğun velayetini eşlerden birine verir. Eğer anne ve baba evli değilse ve çocuk evlilik dışı dünyaya gelmişse, bu durumda velayet anneye verilir.

 Ortak Velayetin Avantajları 

Çocukların anne ve babalarının, velayet hakkı kapsamındaki hak, yetki ve sorumluluklarda ortak karar alması ya da sorumluluğu paylaşmasına ortak velayet denir. Ortak velayet kararlarının getirdiği bazı avantajlar bulunur. Çocuğun üstün yararına bakılarak karar verildiği için vicdani bir karar ortaya çıkar. Bunun yanında, ortak velayet kararlarında gönüllülük esas olduğundan dolayı eşlerin aralarında anlaşma sağlamaları oldukça önemlidir. Ortak velayete karar verilmesi sırasında özellikle idrak aşamasına gelmiş çocukların görüşleri alınmalı ve fikirleri dinlenmelidir. Bu aşamada, bir uzmandan destek de alınması etkili ve yararlı olacaktır. Böylece, anne babanın aktif bir şekilde desteği sağlanmış olur ki, bu çocuk için olumlu bir süreçtir. Anne babanın da iş yükü azaldığından stresleri daha az olur. Anne ve baba uzlaşma konusunda daha kolay iletişim sağlarlar. Çocukların, bu süreçte duygusal olarak daha az etkilendikleri görülür. Çocukla ilgili bir kararın verilmesi esnasında anne ve babaya eşit sorumluluk düşer. Ayrıca ortak velayet, tek taraflı velayetle ortaya çıkan çekişme ve kazanma odaklı mücadele gibi olumsuzluk yaratacak negatif durumları ortadan kaldırır.